بررسی مصرف منطقی داروهای مخدر تزریقی بعد از اعمال جراحی هرنی و آپاندکتومی در یکی از بیمارستانهای آموزشی تهران

سابقه و هدف: تجویز غیرمنطقی داروهای ضد درد مخدر می تواند مشکلات متعددی از قبیل بروز عوارض جانبی، ایجاد وابستگی در بیمار و عدم تسکین مناسب درد را موجب گردد. مطالعات بررسی الگوی مصرف (dur) ، که امروزه جزء اولویت های تحقیقاتی سازمان بهداشت جهانی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور است، روش مناسبی برای ارزیابی مشکلات موجود در امر تجویز و مصرف این داروها و ارائه پیشنهادهای اصلاحی به کادر دارو و درمان بیمارستان ها می باشد.   مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی توصیفی در دو دوره ی شش ماهه (به صورت گذشته نگر و حال نگر در سال88) در بخش جراحی یکی از بیمارستان های آموزشی تهران انجام گرفته است. برای انجام این بررسی الگوی مصرف dur ) (ابتدا براساس کتب مرجع و دستورالعمل وزارت بهداشت، پروتکلی تدوین گردید. تمام بیماران بستری که بعد از عمل جراحی هرنی و آپاندکتومی، در مدت مطالعه داروی مخدر تزریقی دریافت کرده بودند، وارد مطالعه شدند. 100 بیمار در مرحله ی گذشته نگر و 100 بیمار در مرحله ی حال نگر (در مجموع 200 بیمار) مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات مربوط به نحوه مصرف دارو در بیماران مورد نظر با پروتکل تدوین شده، مقایسه و در نهایت، نتایج با نرم افزار spss ویرایش 16 تحلیل و بررسی گردید. همچنین از آزمون های آماری chi-square ، kruskal-wallis ، mann-whitney استفاده شد.   یافته ها: از مجموع 200 بیمار مورد بررسی، به طورکلی در 26 بیمار (13 % ) مصرف داروی مخدر تزریقی تطابق کامل با پروتکل داشت و در 174 بیمار دیگر (87 % ) تطابق کامل با پروتکل وجودنداشت. در مطالعه ی حال نگر فقط در 49 % از بیماران، بعد از دریافت داروی مخدر تزریقی، درد به طور کامل تسکین یافت. در 5/6 % موارد علیرغم عدم وجود دستور پزشک، داروی مخدر تزریقی برای بیمار مصرف شده بود.   بحث و نتیجه گیری: به دلیل تجویز ناکافی داروی مخدر که ناشی از نگرانی کادر درمانی از ایجاد اعتیاد به داروهای مخدر در بیماران است، حدوداً 50 % از بیماران بعد از تزریق دارو از درد شکایت داشته اند. عدم وجود نظارت کامل پزشک برنحوه اجرای دستورات پزشکی و دارویی، عدم وجود آموزش های لازم برای پرستاران و عدم تطابق کامل مصرف داروی مخدر با پروتکل وزارت بهداشت، از مهم ترین نتایج این مطالعه می باشد.